Powroźnik

Jest to rozległa wieś między Krynicą i Muszyną. Ma ona charakter podmiejski i jest ośrodkiem letniskowym. Powroźnik został lokowany na prawie wołoskim przez bp Filipa Padniewskiego w 1565 roku, ale pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1391 roku z aktu darowizny Władysława Jagiełły. Parafia grekokatolicka erygowana została w 1637 roku przez bp J. Zadzika. Dawniej Powroźnik zamieszkiwali Łemkowie, ale po wysiedleniach z 1947 roku na te tereny przybyli polscy osadnicy, głównie z Limanowej oraz Łącka.
Była cerkiew grekokatolicka p.w. św. Jakuba Młodszego Apostoła została zbudowana, według najnowszych badań, w 1600 roku137. Jest to najstarsza cerkiew łemkowska i najprawdopodobniej najstarsza drewniana cerkiew po polskiej stronie Karpat. W 1643 roku zbudowano kaplicę nad babińcem, wieża powstała w 1778 roku, a w latach 1813-1814 przeniesiono ją na obecne miejsce. W tym samym czasie została przebudowana. Budowla była gruntownie remontowana w latach 60-tych XX wieku i ponownie poświęcona przez bp J. Ablewicza w 1966 roku. Cerkiew reprezentuje typ północno-zachodni, jest orientowana, o konstrukcji zrębowej ze słupową wieżą. Całość podbita i kryta gontem. Budowla trójdzielna, jednonawowa o nawie kwadratowej z węższym prezbiterium, również kwadratowym oraz zamkniętą trójbocznie zakrystią. Babiniec ma kształt kwadratowy, nad nim wieża o ścianach zwężających się ku górze, z nadwieszoną izbicą, poprzedzona niewielkim przedsionkiem. Nad prezbiterium dach kalenicowy, nad ławą namiotowy, łamany. Cerkiew wieńczą trzy baniaste hełmy z kutymi krzyżami. Nawę nakrywa wysoka i uskokowo łamana kopuła namiotowa, w babińcu strop płaski, w prezbiterium strop płaski z fasetą, a w zakrystii pozorne sklepienie kolebkowe.
Zakrystię zdobi figuralna polichromia z początku XVII wieku o wysokiej wartości i unikalności. W pozostałych pomieszczeniach cerkwi brak polichromii. W prezbiterium ikonostas z lat 1743-1744, obecnie częściowo rozmontowany. Pozostała część ikonostasu znajduje się przy wschodniej ścianie prezbiterium i stanowi tło barokowego ołtarza głównego. Najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVII wieku w cerkwi nie było ikonostasu, dzięki czemu polichromia prezbiterium była wyeksponowana. W cerkwi zachowało się wiele pięknych ikon o bogatym programie ikonograficznym z XVII i XVIII wieku. W świątyni znajduje się również barokowa ambona z 1700 roku.
W 1951 roku bp J. Stepa erygował w Powroźniku rzymskokatolicką parafię p.w. św. Jakuba. Obecnie proboszczem jest ks. mgr Janusz Kiełbasa.

Opracowanie: własne (fragm. mojej pracy licencjackiej pt. "Losy cerkwi łemkowskich po II wojnie światowej na terenie Beskidu Sądeckiego", Toruń 2009, praca napisana pod kierunkiem dr. hab. Tomasza Kempy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).

Zdjęcia (4)

Komentarze (0)